Regelmatig komen er vragen binnen over best wel grote insluitsels of porositeiten in rvs stafmateriaal. Vandaar een artikeltje over insluitsels in rvs staf volgens Europese norm 10088-3, maar het had net zo goed kunnen gaan over staal of aluminium.
Wat zijn insluitsels en porositeiten eigenlijk?
Insluitsels en porositeiten zijn defecten in het halffabricaat die ontstaan tijdens het continu-gietproces in de fabriek. Het kunnen bijvoorbeeld verontreinigingen, oxiden of gasbelletjes zijn die zijn ‘meegegoten’ (zie ook Module I van de e-campus). In de meeste gevallen zijn de defecten langwerpig en zitten ze redelijk in het hart van de staaf. Maar niet altijd! Aan het oppervlak van het uiteindelijke werkstuk kunnen ze zorgen voor lokale corrosiegevoeligheid of een minder fraai uiterlijk. Of het werkstuk kan sneller gaan scheuren tijdens een buigproces. Of… Ongewenst dus.
Insluitsels zijn eigenlijk altijd aanwezig in het metaal. Meestal rond enkele tienden tot hele millimeters groot/lang. Door speciale (giet)technieken kunnen ze wel worden beperkt. Voor dit artikel gaan deze technieken wat te ver. Het halffabricaat wordt wel veel duurder door deze speciale technieken.
Norm EN 10088-3
Voor rvs staf staat in paragraaf 6.7 van EN 10088-3, dat ‘halffabricaten vrij zijn van defecten (Engels; ‘discontinuties’) die ze uitsluiten voor hun normale gebruik’. Er is echter geen definitie gegeven wat ‘normaal gebruik’ is. Voor de ene is een defect van 1 mm al te veel. Voor een ander blijft een grootte van 10 mm onopgemerkt. Een lastige discussie is het gevolg. In dezelfde paragraaf wordt voor extra eisen inzake defecten verwezen naar norm EN 10308. Als we in die norm kijken, dan blijkt dat voor een staaf met een diameter groter dan 250 mm, er defecten tot 19 mm in mogen zitten! Ik zegge...oei! Voor een fabrikant is dat dus geen afkeur… Overigens, hoe kleiner de staaf, des te kleiner de maximaal toelaatbare defect-grootte.
Het is dus van groot belang om te weten wat je nodig hebt voor je toepassing. Een hightech apparaat stelt nu eenmaal hogere eisen dan een lowtech apparaat.Als hogere eisen noodzakelijk zijn dan norm EN 10088-3, dan zullen vooraf afspraken gemaakt moeten worden. Inhoudelijke kennis van de juiste normen is dus erg belangrijk. Zoals ze in het Engels zeggen…’knowing is half the battle’.
Tabel 3 van norm EN 10308 vermeldt dat een staaf met een diameter of dikte groter dan 250 mm, insluitsels met een grootte t/m 19 mm mag hebben (kwaliteitsklasse 1).